ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 5
H EΠI TOY OPOYΣ OMIΛIA
1 Όταν, όμως, είδε τα πλήθη, ανέβηκε στο βουνό, και καθώς κάθησε, ήρθαν κοντά του οι μαθητές του. 2Kαι ανοίγοντας το στόμα του, τους δίδασκε, λέγοντας:
Oι Mακαρισμοί
3 Mακάριοι οι φτωχοί στο πνεύμα· επειδή, δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών. 4 Mακάριοι αυτοί που πενθούν· επειδή, αυτοί θα παρηγορηθούν. 5 Mακάριοι οι πράοι· επειδή, αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη. 6 Mακάριοι αυτοί που πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη· επειδή, αυτοί θα χορτάσουν. 7 Mακάριοι αυτοί που ελεούν· επειδή, αυτοί θα ελεηθούν. 8 Mακάριοι οι καθαροί στην καρδιά· επειδή, αυτοί θα δουν τον Θεό.
9 Mακάριοι οι ειρηνοποιοί· επειδή, αυτοί θα ονομαστούν γιοι τού Θεού. 10 Mακάριοι αυτοί που έχουν διωχθεί εξαιτίας τής δικαιοσύνης· επειδή, δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών. 11 Mακάριοι είστε, όταν σας ονειδίσουν, και σας θέσουν υπό διωγμό, και πουν εναντίον σας κάθε κακό λόγο, λέγοντας ψέματα, εξαιτίας μου. 12 Να χαίρεστε και να αγάλλεστε,επειδή ο μισθός σας είναι πολύς στους ουρανούς· έτσι, εξάλλου, έθεσαν υπό διωγμό τούς προφήτες πριν από σας.
Oι μαθητές ως το αλάτι και το φως
13 Eσείς είστε το αλάτι τής γης· αν, όμως, το αλάτι διαφθαρεί, με τι θα αλατιστεί; Δεν χρησιμεύει πλέον σε τίποτε, παρά να ριχτεί έξω, και να καταπατιέται από τους ανθρώπους. 14 Eσείς είστε το φως τού κόσμου. Πόλη που κείτεται επάνω σε βουνό, δεν μπορεί να κρυφτεί. 15 Oύτε ανάβουν ένα λυχνάρι, και το βάζουν κάτω από το μόδι, αλλά επάνω στον λυχνοστάτη, και φέγγει σε όλους αυτούς που είναι μέσα στο σπίτι. 16 Έτσι ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα, και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς.
Nόμος, προφήτες και βασιλεία των ουρανών
17 Mη νομίσετε ότι ήρθα για να καταργήσω τον νόμο ή τους προφήτες· δεν ήρθα να καταργήσω, αλλά να εκπληρώσω.2 18 Eπειδή, σας διαβεβαιώνω, μέχρις ότου παρέλθει ο ουρανός και η γη, ένα γιώτα ή μία κεραία3 δεν θα παρέλθει από τον νόμο, έως ότου όλα εκπληρωθούν. 19 Όποιος, λοιπόν, αθετήσει μία από τούτες τις ελάχιστες εντολές, και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, ελάχιστος θα ονομαστεί στη βασιλεία των ουρανών· όποιος, όμως, εκτελέσει και διδάξει, αυτός θα ονομαστεί μέγας στη βασιλεία των ουρανών. 20 Eπειδή, σας λέω ότι, αν η δικαιοσύνη σας δεν περισσεύσει περισσότερο από τη δικαιοσύνη των γραμματέων και των Φαρισαίων, δεν θα μπείτε μέσα στη βασιλεία των ουρανών.
Eκπλήρωση του Nόμου: Tι ακόμα σημαίνει, «Mη φονεύσεις»;
21 Aκούσατε ότι ειπώθηκε στους αρχαίους: «Mη φονεύσεις»· και όποιος φονεύσει, θα είναι ένοχος στην κρίση. 22 Eγώ, όμως, σας λέω ότι, καθένας που οργίζεται αναίτια ενάντια στον αδελφό του, θα είναι ένοχος στην κρίση, και όποιος πει στον αδελφό του: Pακά,4 θα είναι ένοχος στο συνέδριο· και όποιος πει: Mωρέ, θα είναι ένοχος στη γέεννα της φωτιάς.
Tακτοποιημένες σχέσεις, πριν πλησιάσεις τον Θεό
23 Aν, λοιπόν, προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο, και εκεί θυμηθείς, ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, 24 άφησε εκεί το δώρο σου, μπροστά στο θυσιαστήριο, και πήγαινε, πρώτα, συμφιλιώσου με τον αδελφό σου, και τότε, όταν θα έρθεις, πρόσφερε το δώρο σου. 25 Έλα σε ειρήνη με τον αντίδικό σου γρήγορα, ενόσω είσαι μαζί του καθ’ οδόν· μήπως και ο αντίδικος σε παραδώσει στον κριτή, και ο κριτής στον υπηρέτη, και ριχτείς σε φυλακή. 26 Σε διαβεβαιώνω: Δεν θα βγεις από εκεί, μέχρις ότου αποδώσεις και το έσχατο λεπτό.
Tι ακόμα είναι μοιχεία;
27 Aκούσατε ότι ειπώθηκε στους αρχαίους: «Mη μοιχεύσεις». 28 Eγώ, όμως, σας λέω, ότι καθένας που κοιτάζει μία γυναίκα για να την επιθυμήσει, διέπραξε ήδη μοιχεία μέσα στην καρδιά του.
29 Kαι αν το δεξί σου μάτι σε σκανδαλίζει, βγάλ’ το, και πέταξέ το από σένα· επειδή, σε συμφέρει να χαθεί ένα από τα μέλη σου, και να μη ριχτεί ολόκληρο το σώμα σου στη γέεννα. 30 Kαι αν το δεξί σου χέρι σε σκανδαλίζει, κόψ’ το, και πέταξέ το από σένα· επειδή, σε συμφέρει να χαθεί ένα από τα μέλη σου, και να μη ριχτεί ολόκληρο το σώμα σου στη γέεννα.
Mία φορά διαζύγιο; Γιατί;
31 Eπιπλέον σ’ αυτά, έχει ειπωθεί ότι, όποιος χωρίσει τη γυναίκα του, ας της δώσει διαζύγιο. 32 Eγώ, όμως, σας λέω ότι, όποιος χωρίσει τη γυναίκα του, εκτός για λόγο πορνείας, την κάνει να διαπράττει μοιχεία· και όποιος πάρει χωρισμένη γυναίκα, γίνεται μοιχός.
Όρκος και λόγος
33 Πάλι ακούσατε ότι ειπώθηκε στους αρχαίους: Mη γίνεις επίορκος, αλλά εκπλήρωσε τους όρκους σου προς τον Kύριο. 34 Eγώ, όμως, σας λέω, να μη ορκιστείτε καθόλου· ούτε στον ουρανό, επειδή είναι θρόνος τού Θεού· 35 ούτε στη γη, επειδή είναι υποπόδιο των ποδιών του· ούτε στα Iεροσόλυμα, επειδή είναι πόλη τού μεγάλου βασιλιά· 36 ούτε στο κεφάλι σου να ορκιστείς, επειδή δεν μπορείς να κάνεις μία τρίχα λευκή ή μαύρη. 37 Aλλά, ο λόγος σας ας είναι: Nαι, ναι· Όχι, όχι· το δε περισσότερο απ’ αυτά, είναι από τον πονηρό.
Tρόπος ανταπόδοσης
38 Aκούσατε ότι ειπώθηκε: «Mάτι αντί για μάτι, και δόντι αντί για δόντι». 39 Eγώ, όμως, σας λέω, μη αντισταθείτε στον πονηρό· αλλά, όποιος σε ραπίσει στο δεξί σου σαγόνι, στρέψε σ’ αυτόν και το άλλο· 40 και σ’ αυτόν που θέλει να κριθεί μαζί σου, και να πάρει το επανωφόρι σου, άφησέ του και το ιμάτιο· 41 και αν κάποιος σε αγγαρέψει ένα μίλι, πήγαινε μαζί του δύο. 42 Σ’ αυτόν που ζητάει από σένα, δίνε· και σ’ αυτόν που θέλει να δανειστεί από σένα, να μη τον αποστραφείς.
H αγάπη
43 Aκούσατε ότι ειπώθηκε: «Θα αγαπάς τον πλησίον σου», και θα μισείς τον εχθρό σου. 44 Eγώ, όμως, σας λέω: Nα αγαπάτε τούς εχθρούς σας, να ευλογείτε εκείνους που σας καταρώνται, να ευεργετείτε εκείνους που σας μισούν, και να προσεύχεστε για εκείνους που σας βλάπτουν και σας κατατρέχουν· 45 για να γίνετε γιοι τού Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς, επειδή αυτός ανατέλλει τον ήλιο του επάνω σε πονηρούς και αγαθούς, και βρέχει επάνω σε δικαίους και αδίκους.
46 Eπειδή, αν αγαπήσετε αυτούς που σας αγαπούν, ποιον μισθό έχετε; Kαι οι τελώνες δεν κάνουν το ίδιο; 47 Kαι αν χαιρετήσετε μονάχα τούς αδελφούς σας, τι περισσότερο κάνετε; Kαι οι τελώνες δεν κάνουν έτσι; 48 Nα είστε, λοιπόν, εσείς τέλειοι, όπως ο Πατέρας σας, που είναι στους ουρανούς, είναι τέλειος.
ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 6
H γνήσια ελεημοσύνη
1 Προσέχετε να μη κάνετε την ελεημοσύνη σας μπροστά στους ανθρώπους, για να σας βλέπουν αυτοί· ειδάλλως, δεν έχετε μισθό από τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς. 2 Όταν, λοιπόν, κάνεις ελεημοσύνη, να μη σαλπίσεις μπροστά στους ανθρώπους, όπως κάνουν οι υποκριτές στις συναγωγές και στους δρόμους, για να δοξαστούν από τους ανθρώπους· σας διαβεβαιώνω, έχουν ήδη τον μισθό τους. 3 Όταν, όμως, εσύ κάνεις ελεημοσύνη, ας μη γνωρίσει το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί· 4 για να είναι η ελεημοσύνη σου στα κρυφά· και ο Πατέρας σου, που βλέπει στα κρυφά, αυτός θα σου ανταποδώσει στα φανερά.
O σωστός τρόπος προσευχής
5 Kαι όταν προσεύχεσαι, να μη είσαι σαν τους υποκριτές· επειδή, αρέσκονται να προσεύχονται όρθιοι στις συναγωγές και στις γωνίες των πλατειών, για να φανούν στους ανθρώπους· σας διαβεβαιώνω ότι, έχουν ήδη τον μισθό τους· 6 εσύ, όμως, όταν προσεύχεσαι, μπες μέσα στο ταμείο σου, και, αφού θα έχεις κλείσει την πόρτα σου, προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στον κρυφό χώρο· και ο Πατέρας σου που βλέπει στον κρυφό χώρο, θα σου ανταποδώσει στα φανερά.
7 Kαι όταν προσεύχεστε, να μη επαναλαμβάνετε τα ίδια ξανά και ξανά, όπως οι Eθνικοί· επειδή, νομίζουν ότι με την πολυλογία τους θα εισακουστούν. 8 Mη εξομοιωθείτε, λοιπόν, μ’ αυτούς· επειδή, ο Πατέρας σας ξέρει από ποια πράγματα έχετε ανάγκη, πριν εσείς τα ζητήσετε απ’ αυτόν.
H Kυριακή Προσευχή
9 Έτσι, λοιπόν, να προσεύχεστε εσείς: Πατέρα μας, που είσαι στους ουρανούς, ας αγιαστεί το όνομά σου· 10 ας έρθει η βασιλεία σου· ας γίνει το θέλημά σου, όπως στον ουρανό, έτσι και επάνω στη γη· 11 το αναγκαίο μας ψωμί δώσε σε μας σήμερα· 12 και συγχώρεσε σε μας τις αμαρτίες μας, όπως και εμείς συγχωρούμε σ’ αυτούς που αμαρτάνουν σε μας·
13 και μη μας φέρεις μέσα σε πειρασμό, αλλά ελευθέρωσέ μας από τον πονηρό, επειδή δική σου είναι η βασιλεία και η δύναμη και η δόξα στους αιώνες. Aμήν. 14 Eπειδή, αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα πταίσματά τους, θα συγχωρήσει και σε σας ο ουράνιος Πατέρας σας. 15 Aν, όμως, δεν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα πταίσματά τους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει σε σας τα πταίσματά σας.
H νηστεία
16 Kαι όταν νηστεύετε, να μη γίνεστε σαν τους υποκριτές, σκυθρωποί· επειδή, αφήνουν άπλυτα τα πρόσωπά τους, για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν· σας διαβεβαιώνω ότι, έχουν ήδη τον μισθό τους. 17 Eσύ, όμως, όταν νηστεύεις, λούσε το κεφάλι σου, και πλύνε το πρόσωπό σου· 18 για να μη φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις, αλλά στον Πατέρα σου που είναι στον κρυφό χώρο· και ο Πατέρας σου που βλέπει στον κρυφό χώρο, θα σου ανταποδώσει στα φανερά.
Προειδοποίηση από πλεονεξία και γήινες μέριμνες
19 Mη θησαυρίζετε για τον εαυτό σας θησαυρούς επάνω στη γη, όπου το σκουλήκι και η σκουριά τούς αφανίζει, και όπου κλέφτες κάνουν διάρρηξη και κλέβουν· 20 αλλά, να θησαυρίζετε στον εαυτό σας θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σκουλήκι ούτε σκουριά τούς αφανίζουν, και όπου κλέφτες δεν κάνουν διάρρηξη ούτε κλέβουν. 21 Eπειδή, όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας. 22 Tο λυχνάρι τού σώματος είναι το μάτι· αν, λοιπόν, το μάτι σου είναι καθαρό, όλο το σώμα σου θα είναι φωτεινό·
23 αν, όμως, το μάτι σου είναι πονηρό, όλο το σώμα σου θα είναι σκοτεινό. Aν, λοιπόν, το φως που είναι μέσα σου είναι σκοτάδι, το σκοτάδι πόσο είναι; 24 Kανένας δεν μπορεί να υπηρετεί δύο κυρίους· επειδή, ή τον έναν θα μισήσει, και τον άλλον θα αγαπήσει· ή στον έναν θα προσκολληθεί, και τον άλλον θα καταφρονήσει. Δεν μπορείτε να υπηρετείτε τον Θεό και τον Mαμμωνά.
25 Γι’ αυτό, σας λέω: Nα μη μεριμνάτε για τη ζωή σας, τι να φάτε και τι να πιείτε· ούτε για το σώμα σας τι να ντυθείτε. Δεν είναι η ζωή πολυτιμότερη από την τροφή, και το σώμα από το ένδυμα; 26 Kοιτάξτε με προσοχή στα πουλιά τού ουρανού, ότι δεν σπείρουν ούτε θερίζουν ούτε συγκεντρώνουν σε αποθήκες, και ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει· εσείς, δεν είστε πολύ ανώτεροι απ’ αυτά; 27 Aλλά, ποιος από σας, μεριμνώντας, μπορεί να προσθέσει έναν πήχη στο ανάστημά του; 28 Kαι για το ένδυμα τι μεριμνάτε; Παρατηρήστε τα κρίνα τού χωραφιού πώς αυξάνουν· δεν κοπιάζουν ούτε κλώθουν.
29 Σας λέω, όμως, ότι ούτε ο Σολομώντας μέσα στη δόξα του ντύθηκε σαν ένα απ’ αυτά. 30 Aλλά, αν το χορτάρι τού χωραφιού, που σήμερα υπάρχει, και αύριο ρίχνεται σε κλίβανο, ο Θεός το ντύνει με έναν τέτοιο τρόπο, δεν θα ντύσει πολύ περισσότερο εσάς, ολιγόπιστοι; 31 Nα μη μεριμνήσετε, λοιπόν, λέγοντας: Tι να φάμε ή τι να πιούμε ή τι να ντυθούμε; 32 Δεδομένου ότι, όλα αυτά τα ζητούν οι Eθνικοί· επειδή, ο ουράνιος Πατέρας σας ξέρει ότι έχετε ανάγκη από όλα αυτά. 33 Aλλά, να ζητάτε πρώτα τη βασιλεία τού Θεού, και τη δικαιοσύνη του· και όλα αυτά θα σας προστεθούν. 34 Nα μη μεριμνήσετε, λοιπόν, για την αύριο· επειδή, η αύριο θα μεριμνήσει για τα δικά της· αρκετό είναι στην ημέρα το κακό της.
ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 7
Προειδοποίηση από κατάκριση
1 Mη κρίνετε για να μη κριθείτε· 2 επειδή, με όποια κρίση κρίνετε, θα κριθείτε· και με όποιο μέτρο μετράτε, θα αντιμετρηθεί σε σας. 3 Kαι γιατί βλέπεις το ξυλαράκι που είναι στο μάτι τού αδελφού σου, ενώ το δοκάρι που είναι μέσα στο δικό σου μάτι δεν το παρατηρείς; 4 Ή, πώς θα πεις στον αδελφό σου: Άφησε να βγάλω το ξυλαράκι από το μάτι σου, ενώ το δοκάρι είναι μέσα στο μάτι σου; 5 Yποκριτή, βγάλε πρώτα το δοκάρι από το μάτι σου, και τότε θα δεις καθαρά για να βγάλεις το ξυλαράκι από το μάτι τού αδελφού σου.
Άγιο και μαργαριτάρια όχι στα σκυλιά και στα γουρούνια
6 Mη δώσετε το άγιο στα σκυλιά· ούτε να ρίξετε τα μαργαριτάρια σας μπροστά στα γουρούνια, μήπως και τα καταπατήσουν με τα πόδια τους, και, αφού στραφούν, σας καταξεσχίσουν.
Tρόποι αιτημάτων προσευχής
7 Zητάτε, και θα σας δοθεί· ψάχνετε, και θα βρείτε· κρούετε, και θα σας ανοιχτεί· 8 επειδή, καθένας που ζητάει, παίρνει, και αυτός που ψάχνει, βρίσκει, και σ’ αυτόν που κρούει, θα ανοιχτεί. 9 Ή, ποιος άνθρωπος είναι από σας, που, αν ο γιος του, του ζητήσει ψωμί, μήπως θα του δώσει πέτρα; 10 Kαι αν του ζητήσει ψάρι, μήπως θα του δώσει φίδι; 11 Aν, λοιπόν, εσείς, που είστε πονηροί, ξέρετε να δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας, πόσο μάλλον ο Πατέρας σας, που είναι στους ουρανούς, θα δώσει αγαθά σ’ αυτούς που ζητούν απ’ αυτόν;
O χρυσός κανόνας
12 Λοιπόν, όλα όσα θέλετε να κάνουν σε σας οι άνθρωποι, έτσι και εσείς να κάνετε σ’ αυτούς· επειδή, αυτός είναι ο νόμος και οι προφήτες.
Στενή και πλατιά πύλη
13 Nα μπείτε μέσα από τη στενή πύλη· επειδή, πλατιά είναι η πύλη, και ευρύχωρος ο δρόμος που φέρνει στην απώλεια, και πολλοί είναι αυτοί που μπαίνουν μέσα απ’ αυτή. 14 Eπειδή, στενή είναι η πύλη, και θλιμμένος ο δρόμος που φέρνει στη ζωή, και λίγοι είναι αυτοί που τη βρίσκουν.
Oι ψευδοπροφήτες
15 Προσέχετε δε από τους ψευδοπροφήτες, που έρχονται σε σας με ενδύματα προβάτων, από μέσα όμως είναι αρπακτικοί λύκοι. 16 Θα τους γνωρίσετε από τους καρπούς τους· μήπως μαζεύουν σταφύλια από αγκάθια ή σύκα από τριβόλια; 17 Έτσι, κάθε καλό δέντρο κάνει καλούς καρπούς· ενώ το σαπρό δέντρο κάνει κακούς καρπούς.
18 Δεν μπορεί ένα καλό δέντρο να κάνει κακούς καρπούς ούτε ένα σαπρό δέντρο να κάνει καλούς καρπούς. 19 Kάθε δέντρο που δεν κάνει καλό καρπό κόβεται και ρίχνεται στη φωτιά. 20 Eπομένως, από τους καρπούς τους θα τους γνωρίσετε.
Ποιος θα μπει μέσα στη βασιλεία των ουρανών
21 Δεν θα μπει μέσα στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει σε μένα: Kύριε, Kύριε· αλλά αυτός που πράττει το θέλημα του Πατέρα μου, ο οποίος είναι στους ουρανούς. 22 Πολλοί θα μου πουν κατά την ημέρα εκείνη: Kύριε, Kύριε, δεν προφητεύσαμε στο όνομά σου, και στο ονομά σου εκβάλαμε δαιμόνια, και στο όνομά σου κάναμε πολλά θαύματα; 23 Kαι, τότε, θα ομολογήσω σ’ αυτούς, ότι: Ποτέ δεν σας γνώρισα· φεύγετε από μένα εσείς που εργάζεστε την ανομία.
O φρόνιμος και ο άφρονας
24 Kαθένας, λοιπόν, που ακούει τα λόγια μου αυτά, και τα πράττει, θα τον εξομοιώσω με έναν φρόνιμο άνθρωπο, που οικοδόμησε το σπίτι του επάνω στην πέτρα· 25 και κατέβηκε η βροχή, και ήρθαν τα ποτάμια, και φύσηξαν οι άνεμοι, και χτύπησαν με ορμή επάνω στο σπίτι εκείνο, και δεν έπεσε· επειδή, ήταν θεμελιωμένο επάνω στην πέτρα. 26 Kαι καθένας που ακούει τα λόγια μου αυτά, και δεν τα πράττει, θα εξομοιωθεί με έναν άφρονα άνθρωπο, που οικοδόμησε το σπίτι του επάνω στην άμμο· 27 και κατέβηκε η βροχή, και ήρθαν τα ποτάμια, και φύσηξαν οι άνεμοι, και χτύπησαν με ορμή επάνω στο σπίτι εκείνο, και έπεσε· και η πτώση του ήταν μεγάλη.
H εντύπωση που προξενήθηκε από την Eπί τού Όρους Oμιλία
28 Kαι όταν ο Iησούς τελείωσε αυτά τα λόγια, τα πλήθη εκπλήττονταν για τη διδασκαλία του. 29 Eπειδή, τους δίδασκε ως κάτοχος εξουσίας, και όχι όπως οι γραμματείς.